Obchody 75. rocznicy Zagłady Żydowskich Mieszkańców Powiatu Nowotarskiego
Po Festiwalu Czterech Kultur w Ochotnicy Dolnej, po Spacerze Pamięci w Rabce-Zdroju, po wystawie i programie słowno-muzycznym "Pamięci tych, którzy żyli z nami" oraz koncercie zespołu Magda Brudzińska Klezmer Trio, w niedzielę 3 września o godzinie 14:00 rozpoczęła się w Nowym Targu główna części obchodów 75. rocznicy Holocaustu na ziemiach powiatu nowotarskiego.
- Spotykamy się w miejscu symbolicznym, przed dawną synagogą, centrum kultury żydowskiej, która była miejscem wspólnej modlitwy, odczytywania Tory, spotkań żydowskich mieszkańców Nowego Targu. Spotykamy się, bo naszym obowiązkiem jest świadczyć pamięć i mówić prawdę o tamtych czasach. Aby nie zapomnieć, by pamiętać, by przywrócić twarze, imiona, ludzką godność milionom ofiar nazizmu. Pamiętać i przekazywać przesłanie, aby nigdy więcej nie powtórzyły się te straszne rzeczy stanowiące hańbę dla całej ludzkości. - zainaugurował spotkanie pod kinem "Tatry" inicjator uroczystości, Marcin Kudasik.
Choć od tragicznego finału Akcji Reinhardt, która położyła kres wielowiekowej obecności Żydów na Podhalu minęło dokładnie 75 lat, były to pierwsze, organizowane w Nowym Targu, oficjalne obchody związane z tą zatrważającą rocznicą. W jej wyniku na terenie kilkunastu miejscowości powiatu nowotarskiego rozstrzelano ok. 1100 osób, a co najmniej 1900 wywieziono do obozu zagłady w Bełżcu, gdzie zginęli, zagazowani w komorach, a następnie spaleni w krematoriach. Były to całe rodziny, również dzieci.
- To wyjątkowa, historyczna chwila, kiedy spotykamy się po to, ażeby wspomnieć ludność Nowego Targu i Podhala, którą spotkała zagłada, a która stanowiła istotną część społeczeństwa naszego miasta. - mówił burmistrz Grzegorz Watycha, witając w pierwszej kolejności gości specjalnych - przedstawicieli społeczności żydowskiej, którym udało się przeżyć koszmar wojny: Panią Tamar Doron i Pana Hanocha Gutfreunda.
- Dzisiejsze spotkanie jest przypomnieniem, że żyli i byli wśród nas mieszkańcy wyznania Mojżeszowego, którzy przez setki lat wnosili znaczący wkład w rozwój społeczno-gospodarczy tych ziem. Za swoje istnienie zapłacili cenę najwyższą. Śmierć z rąk zbrodniarzy jest zawsze śmiercią tragiczną, tym bardziej że dotyczyła ona ludzi niewinnych. 75. rocznica niech będzie przesłaniem jak dalece może posunąć się nienawiść i wzgarda do drugiego człowieka. - mówił wicestarosta Władysław Tylka.
Tuż po przemówieniach, spod byłej Synagogi ruszył Spacer Pamięci w kierunku cmentarza żydowskiego. Jego uczestnicy trzymali w dłoniach kamienie z nazwami podhalańskich miejscowości, z których pochodziły ofiary - zostały one następnie złożone na zmurszałych nagrobkach nowotarskiego kirkutu.
Organizatorami obchodów byli: Starostwo Powiatowe w Nowym Targu, Urząd Miasta Nowy Targ, Powiatowe Centrum Kultury w Nowym Targu, Stowarzyszenie Zespół Regionalny „Śwarni”, Muzeum Podhalańskie im. Czesława Pajerskiego w Nowym Targu, Miejski Ośrodek Kultury w Nowym Targu, Karolina Panz – doktorantka ISNS UW, Zespół Historia Rabki, Fundacja Wolna Republika Ochotnicka.
Źródło i zdjęcia: www.nowytarg24.tv, Anna Szopińska
