,,Ludzie Nadziei Kurierska Gra Terenowa Trasami Kuriera i Emisariusza Wacława Felczaka"
ECHA PO RAJDZIE.
17 czerwca 2024 roku odbyło się kolejne wydarzenie historyczno- edukacyjne, podczas którego uczczono bohaterskich konspiratorów z czasu II wojny światowej, działających na odcinku Raba Wyżna-Jabłonka. Sieć tras umożliwiała żołnierzom wojny obronnej 1939 roku, pragnącym zasilić Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie przedostanie się z okupowanej Polski przez Republikę Słowacką na Zachód. Od czerwca 1940 do lipca 1944 przez Orawkę i Jabłonkę prowadził wojskowy szlak łącznościowy kryptonim „Szkoła”, a od lata-jesieni 1942 także szlak łączności cywilnej Placówki „W”. Kurierzy przenosili z Warszawy do Budapesztu rozkazy, tajne dokumenty, pieniądze i prasę podziemną, umożliwiając współpracę między działaczami w okupowanym kraju i na emigracji. Śladami emisariuszy, pomiędzy dwoma przystankami historii - punktami konspiracyjnymi, przeszła młodzież z opiekunami, biorąc udział Rajdzie ,,Ludzie Nadziei Kurierska Gra Terenowa Trasami Kuriera i Emisariusza Wacława Felczaka" . Rajd rozpoczął się w Orawce przy willi Sabina, należącej dawniej do rodziny Obyrtaczów, a zakończył przy domu rodziny Smutków w Jabłonce. Sabina i Jan Obyrtaczowie dawali w swoim domu schronienie konspiratorom, a ich córki Anna i Danuta przenosiły pocztę. Podobnie było w Jabłonce, Anna i Wendelin Smutkowie przyjmowali pod swój dach potrzebujących, a synowie Alojzy i Józef, przeprowadzali wysłanników lub sami przenosili tajne dokumenty z Raby Wyżnej do Jabłonki, dalej przez Republikę Słowacką, której byli obywatelami. Podobne punkty konspiracyjne po stronie orawskiej znajdowały się w Jabłonce w domu Karoliny i Wendelina Dziubków rodziców Augustyna, Joanny Paśś, matki Erwina oraz rodziców Antoniego Grelaka, a w Podwilku w domu Marii i Władysława Nędzów. Takiej pomocy udzielał także w swoim mieszkaniu w Bratysławie, pochodzący z Jabłonki Antoni Jabłoński. Więcej o szlaku kurierskim „Szkoła” można się dowiedzieć z wydawnictwa okolicznościowego pt. „Orawsko – rabiański szlak kurierski. Ludzie i miejsca” opracowanego przez Lucynę Borczuch, edukatorkę dziedzictwa.
W rajdzie wzięła udział młodzież z opiekunami ze szkół podstawowych ze Spytkowic: nr 1 im. por. Tadeusza Stefaniszyna, nr 2 im. 12 Pułku Piechoty, nr 3 im. Świętego Jana Pawła II, Raby Wyżnej, im. Świętej Królowej Jadwigi, Harkabuza, im. Marii Konopnickiej, Podsarnia, im. Marii i Lecha Kaczyńskich, Podwilka, nr 1, im. Świętej Królowej Jadwigi, Orawki, im. Ks. Jana Sczechowicza i Jabłonki, nr 1, im. Adama Mickiewicza. Szkoły średnie reprezentowały klasy policyjne i wojskowe Prywatnej Szkoły Średniej im prof. Jana Venuleta w Nowym Targu, I Liceum Ogólnokształcące im. Eugeniusza Romera w Rabce oraz Reformatus Gimnazium z Budapesztu. Organizatorzy serdecznie dziękują dyrekcjom i nauczycielom za obecność i zaangażowanie.
Drugim punktem programu było poświęcenie i odsłonięcie tablicy pamięci o konspiratorach. Ksiądz Wojciech Mozdyniewicz, proboszcz parafii Orawka odmówił modlitwę i dokonałpoświęcenia a zaproszeni goście przecięli wstęgę i odsłonili pamiątkową tablicę, po czym delegacje złożyły kwiaty. W uroczystości udział wzięli: Konsul Generalny Węgier w Krakowie Tibor Gerencser, Poseł Edward Siarka, Starosta Nowotarski Tomasz Hamerski, Radni Powiatowi, Zbigniew Spytkowski i Stanisław Kiersztyn, samorządowcy: z gminy Jabłonka Wójt Stanisław Kasprzak, Z-ca Wójta Monika Mastela oraz Radny Robert Kasprzak, z gminy Spytkowice: Wójt Bartosz Leksander i Sekretarz Tomasz Sutor a także zastępca dyrektora Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie dr Michał Wenklar, pracownicy Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem Rafał Jabłoński-Zelek i Leszek Dall i Muzeum Armii Krajowej w Krakowie - Marek Bit, Karol Kordas, Paweł Stachnik. Na uroczystości obecni byli wzruszeni członkowie rodzin Obyrtaczów, Smutków, Jakubców i Rapaczów, dziękujący organizatorom za przywracanie pamięci o trudnych czasach. Program uświetnili członkowie Podhalańskiej Grupy Rekonstrukcji Historycznej ,,Błyskawica’’ .im. maj .Józefa Kurasia Ognia. To trzecia taka Tablica Pamięci mówiąca o bohaterach konspiracyjnego odcinka szlaku kurierskiego Raba Wyżna – Jabłonka, projektodawcą i w dużej mierze wykonawcą jest Pan Jan Dudor .
Po raz trzeci odbył się rajd dla młodzieży organizowany przez Marię Fróg, prezesa Stowarzyszenia Historii Spytkowic niestrudzonego propagatora historii regionalnej.
Projekt Radu pn. Rajd „Ludzie Nadziei – Kurierska Gra Terenowa Trasami Kuriera i Emisariusza Wacława Felczaka wydarzenie - dofinansował Instytut Współpracy Polsko - Węgierskiej. Projekt- Historia zapisana w kamieniu - Budowa obelisku z Tablicą Pamięci poświęconą Kurierom Szlaku Kurierskiego „Szkoła” dofinansował Urząd do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Projekt Przez Zieloną Granicę - Rajd śladami Kurierów i Emisariuszy Szlaku Kurierskiego „Szkoła” współfinansowane był przez Ambasadę Węgier w Warszawie, Konsulat Generalny Węgier w Krakowie, Węgiersko-Polski Program Pozarządowy oraz Instytut Liszta - Węgierskie Centrum Kultury w Warszawie.
Wszystkie trzy projekty odrębne projekty znalazły swój finał pod Tablicom Pamięci Tablicy w Jabłonce.
WSZYSTKIM INSTYTUCJOM PAŃSTWOWYM ORAZ OSOBOM PRYWATNYM ,KTÓRE WSPARŁY TOPATRIOTYCZNO – HISTORYCZNE PRZEDSIĘWZIĘCIE DZIĘKUJEMY ZA OSOBISTE WSPARCIE.
Władzom szkolnym i nauczycielom i uczniom dziękujemy za zaangażowanie.
