Muzeum Podhalańskie – ponad półwieku działalności
W sobotę 26 listopada 1966 r. w Nowym Targu odbyła się niezwykła uroczystość, która była ukoronowaniem wieloletniego wysiłku szeregu, dziś coraz bardziej zapominanych podhalańskich działaczy społecznych. Otóż, tego dnia odbyło się uroczyste otwarcie Muzeum Regionalnego Ziemi Nowotarskiej, palcówki istniejącej do dziś i mimo wielu trudności oraz zawirowań w swej ponad 50-letniej historii, trwa w krajobrazie Stolicy Podhala. Uroczystości utworzenia muzeum odbyły się w sobotnie przedpołudnie z udziałem lokalnych władz miejskich oraz wielu zaproszonych gości m.in. dr Hanny Pieńkowskiej – Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Krakowie czy dr Wiktor Medweckiego – sekretarza Wojewódzkiej Komisji Opieki nad Zabytkami PTTK.
Od samego początku istnienia placówki jej nadrzędnym zadaniem pozostawało zabezpieczenie, gromadzenie, opracowywanie i udostępnianie materialnego oraz niematerialnego dziedzictwa miasta a także całego regionu. Idea utworzenia placówki muzealnej zrodziła się jeszcze przed wybuchem Wielkiej Wojny, a jej źródłowe ślady odnajdujemy w uchwałach II Zjazdu Podhalan w Nowym Targu. Idea zmaterializowała się w roku milenium państwa Polskiego.
Wieloletni wysiłek szeregu działaczy nowotarskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego oraz Komisji Opieki nad Zabytkami w osobach: Czesława Pajerskiego, Stefani Przybysz-Szewczyk, Balbiny Białońskiej, Franciszka Potoczka, Alojzego i Teofila Zubków, Wacława Giełczyńskiego i Czesława Stahla, znalazły uznanie i wsparcie ze strony ówczesnych władz samorządowych i państwowych. A był to nie łatwy okres, wszak to czasy głębokiego PRL-u. Tak rozpoczęła się historia palcówki, która po szeregu zmianach organizacyjnych oraz pod zmienią nazwą – dziś funkcjonującej jako Muzeum Podhalańskie im. Czesława Pajerskiego, wypełnia testament swoich fundatorów i założycieli.
Placówka od ponad półwieku odgrywała i stara się nadal odgrywać niepoślednią rolę w kształtowaniu postaw patriotycznych i obywatelskich mieszkańców miasta i regionu, być instytucją prowadzącą działalność edukacyjną, wydawniczą i naukową. Jej rola w środowisku lokalnym, ale i ponadregionalnym została dostrzeżona i nagrodzona m.in. władze samorządowe, gdy w roku 2001 Muzeum otrzymało „Medal za szczególne zasługi dla Miasta Nowego Targu”. W roku 2018 placówka uhonorowana została natomiast wyróżnieniem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego za udział i organizację kolejnej edycji Europejskich Dni Dziedzictwa. W tym samym roku Muzeum otrzymało dyplom uznania za udział w polsko-kanadyjskim programie edukacyjnym pn. „Pamięć i Cześć Błękitnej Armii Generała Józefa Hallera” za przygotowanie wystawy czasowej pt. „Generał Józef Haller i jego podhalańscy żołnierze”.
Z okazji kolejnego jubileuszu Muzeum prezentuje kilka archiwalnych fotografii z tej wspaniałej uroczystości, składając jednocześnie hołd, oraz wyrazy głębokiego szacunku i podziękowanie za olbrzymi wkład pracy: twórcom placówki, mecenasom, byłym i obecnym pracownikom oraz wszystkim ludziom dobrej woli wspierającym przez lata działalność Muzeum.
Tekst i fot.: Muzeum Podhalańskie im. Czesława Pajerskiego w Nowym Targu
