W drodze do niepodległości. Kanadyjski przystanek – Obóz Kościuszko w Niagara-on-the-Lake, 1917-1919
- Termin
- 12 stycznia – 25 lutego 2020
Muzeum Ziemi Lubuskiej
Fundacja Kultury i Biznesu
oraz Parafia Najświętszej Rodziny w Zakopanem
zapraszają na otwarcie wystawy
W drodze do niepodległości. Kanadyjski przystanek – Obóz Kościuszko w Niagara-on-the-Lake, 1917-1919
Wystawa czasowa: 12 I – 25 II 2020
Sanktuarium Najświętszej Rodziny
w Zakopanem
(sala teatralna)
ul. Krupówki 1a
Wernisaż –12 stycznia(niedziela), godz. 16
Program otwarcia wystawy
godz. 16.00 powitanie gości
godz. 16.10 prelekcja autorki wystawy drAnitty Maksymowicz – prezentacja multimedialna
godz. 16.35 wspólne oglądanie wystawy, poczęstunek, toasty
***
Wystawa autorstwa dr Anitty Maksymowicz z Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze pokazuje na unikatowych zdjęciach, pochodzących w większości z nowojorskiego archiwum Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce (SWAP), Obóz Rekrutacyjny Armii Polskiej nazwany Obozem Kościuszko w Niagara-on-the-Lake w Kanadzie. Wystawę przygotowano na 100-lecie czynu zbrojnego Polonii amerykańskiej. Wystawa liczy116 zdjęć, banerów, oprawionych plansz w różnych formatach, czarnobiałych i kolorowych, z opisami w języku polskim i angielskim. Składają się na nią fotokopie: zdjęć, dokumentów, listów, wspomnień, szkiców i reprodukcjeobrazów.
Na zdjęciach ukazano funkcjonowanie obozu, przez który przeszło – począwszy od jego powstania w październiku 1917 aż do rozwiązania w marcu 1919 r. – ponad 22 tysiące polskich ochotników, głównie ze Stanów Zjednoczonych. Rekruci za zgodą Stanów Zjednoczonych szkoleni byli na terenie Kanady przez oficerów kanadyjskich za pieniądze francuskie. Dużą rolę w przygotowaniach do powstania obozu i zgody władz trzech państw na jego powstanie, tj. Francji, Stanów Zjednoczonych i Kanady, odegrał Ignacy Jan Paderewski. Dowódcą obozu był Kanadyjczyk płk Arthur D'OrrLePan.
Po dwumiesięcznym przeszkoleniu w Obozie Kościuszko w Niagara-on-the-Lake, sukcesywnie wyekspediowano 20.720 polskich ochotników do formowanej od czerwca 1917 r. Armii Polskiej we Francji. Było to wydarzenie bez precedensu w historii Stanów Zjednoczonych i Kanady, bowiem jedynie polska grupa etniczna dokonała takiej organizacji swojego wojska na Obczyźnie. Armia Polska we Francji, zwana od koloru mundurów Błękitną Armią, rekrutowała się z Polaków – ochotników z Europy i innych kontynentów. Żołnierzy przetransportowano na koszt Francji do Europy trzydziestoma okrętami. Od lipca 1918 r. oddziały tej armii pod francuskim dowództwem walczyły z Niemcami na froncie we Francji. W październiku 1918 r. dowódcą Błękitnej Armii został gen. Józef Haller. Wiosną 1919 roku formacja ta została przetransportowana do Polski i weszła w skład Wojska Polskiego, walcząc w wojnie polsko-ukraińskiej (1919) i polsko-bolszewickiej (1919-1920).
Po wojnach, do Ameryki (USA i Kanady), do swoich drugich ojczyzn powróciło około 12.500 byłych żołnierzy Błękitnej Armii. Pozostali zginęli na wojnach lub zostali w Polsce i Europie. Ci którzy powrócili,założyli w 1921 r. w Cleveland, Ohio, Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej w Ameryce, które działa do dziś i sfinansowało wykonanie wystawy.
Niestety w Polsce Niepodległej,nie mówiąc o czasach komunistycznych, wysiłek ten był zapomniany, nawet przemilczany. Dzisiaj staramy się czyn zbrojny wychodźstwa polskiego w Ameryce z czasów I wojny światowej przywrócić na karty historii Stanów Zjednoczonych, Kanady i Polski.
Zdjęcia prezentowane na wystawie obrazują warunki życia rekrutów, żołnierską musztrę i ćwiczenia, czas wolny, uroczyste wydarzenia, obozową codzienność – wszystko poczynając od czasów rekrutacji, aż po wyjazd żołnierzy z Kanady przez USA do Francji.
Obóz Kościuszko odegrał istotną rolę w historii miasta Niagara-on-the-Lake. Jego mieszkańcy w owym czasie okazali wielką pomoc, wsparcie i sympatię polskim rekrutom.
Wystawa jest prezentowana w 2019 roku w kilku polskich miastach: w ośrodkach akademickich, bibliotekach, galeriach, muzeach.
Autor i kurator wystawy – dr Anitta Maksymowicz
(Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze)
Organizator ikoordynator wystawy – Wojciech Stanisław Grochowalski ©
Fundacja Kultury i Biznesu
Łódź, ul. Piotrkowska 112, 42 632 79 39
redakcja@kulturaibiznes.pl www.kulturaibiznes.pl
Współpraca w Zakopanem:
Parafia Najświętszej Rodziny w Zakopanem
proboszcz – ks. Bogusław Filipiak
ul. Krupówki 1a
34-500 Zakopane
tel. 018 201-24-42
swrodzina@katolicki.eu
Wystawa zorganizowana przy wsparciu finansowym
Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce
Okręg 2 w Nowym Jorku
Archiwista SWAP – dr Teofil Lachowicz
info@pava-swap.orgwww.pava-swap.org