Orawa
Na Orawę najłatwiej dostać się międzynarodowa drogą z Krakowa do Chyżnego przez Przełęcz Spytkowicką.
PODWILK
Położona nad rzeczką Czarna Orawa wieś przy wjeździe na Orawę, założona w 1585 r przez sołtysa Wilczka- stąd nazwa. We wsi parafialny kościół św. Marcina z XVIII w. we wnętrzu XVII wieczne rzeźby św. Marcina i św. Izydora. Na wzgórzu za wsią znajduje się jedyny na Orawie i największy na Podtatrzu cmentarz żydowski - kirkut z zachowanymi macewami nagrobnymi.
ORAWKA
KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA;
Najcenniejszy zabytek na Orawie, drewniany kościół z XVII w. Masywna drewniana nawa i murowane prezbiterium nakryte są gontowym dachem, we wnętrzu wspaniała polichromia z XVII w. przedstawiająca sceny biblijne, na balustradzie chóru namalowana jest „Biblia pauperum”- sceny ilustrujące 10 przykazań. Barokowe ołtarze, ambona i zabytkowy pozytyw (organy). Na cmentarzyku obok kościoła znajduje się grób polskich lotników zestrzelonych we wrześniu 1939 r.
Obok kościółka budynek dawnej farbiarni orawskiej. Z Orawki można udać się żółtym szlakiem do przysiółka Danielki, ze starymi drewnianymi chałupami, dzwonnicą i okazałą kamienną barokową kapliczką przydrożną z przedstawieniem „Piety”.
PODSARNIE jest jedną ze starszych miejscowości na Górnej Orawie. Początki miejscowości ściśle związane są z jej pierwszym sołtysem Melchirem Sarną, który w 1585 roku otrzymał akt lokacyjny. Podsarnie jest jedyną miejscowością na Orawie bez własnego kościoła.
PIEKIELNIK, wieś położona na granicy Orawy i Podhala. Przebiega przez nią szosa Jabłonka Czarny Dunajec łącząca Orawę z Podhalem. Nazwa wsi wywodzi się od potoku Piekielnik a ta z kolei od słowa złośnik, piekielny, niedobry. Wieś założona w roku 1588 na prawie wołoskim.
HARKABUZ
Nazwa wsi pochodzi od pierwszego sołtysa Bartłomieja Harkabuza, który w 1597 roku otrzymał nadanie sołtysie od Jerzego Thurzona. W herbie wsi umieszczono krzyż jako symbol chrześcijaństwa, co wyraźnie nawiązuje do zwycięstwa katolicyzmu na tych terenach.
PODSZKLE-BUKOWINA
Dwie niewielkie miejscowości orawskie. Pierwsze wzmianki o ich powstaniu pochodzą: z roku 1567 Bukowina a 1588– Podszkle. Wsie te zagospodarowali zbiegowie z okolic Żywca, Cieszyna i Zatoru, uciekający przed pańszczyzną.
ZUBRZYCA GÓRNA
MUZEUM ORAWSKI PARK ETNOGRAFICZNY;
Skansen powstał dzięki darowiźnie Joanny Wilczkowej i jej brata- ostatnich, ze sławnego na Orawie, rodu Moniaków, przekazanej na rzecz Skarbu Państwa w latach 30. W skansenie oprócz wspaniałego drewnianego Dworu Moniaków znajdują się także obiekty gospodarcze takie jak kuźnia, tartak, folusz, wozownia, olejarnia, lamus czy stodoły. W większości budynków można obejrzeć dawne sprzęty, a podczas prowadzonych przez Muzeum ścieżek edukacyjnych, popróbować swoich sił przy pieczeniu chleba, przędzeniu lnu czy wykonywaniu tradycyjnych zabawek ludowych, bądź pod okiem mistrza postawić pierwsze kroki w tradycyjnym malarstwie na szkle.
LIPNICA WIELKA
Ciągnie się na długości 16 km. a jej liczne przysiółki rozrzucone są po malowniczych dolinkach i zboczach. Ciekawą pamiątką historyczna jest klasycystyczny KOŚCIÓŁ PARAFIALNY ŚW. ŁUKASZA z 1769 r. i znajdujący się obok niego grób Piotra Borowego (1858-1932), ludowego działacza patriotyczno- religijnego, delegata na konferencji w Paryżu, bojownika o polskość Orawy. Ciekawe są również FIGURY „BIAŁOPOTOCKIE”: św. Jana Nepomucena z 1779 roku, figura św. Jana Nepomucena z 1761 roku, czy przykościelna figura pochodząca z 1738 roku upamiętniająca miejsce gdzie miał zginąć ostatni zbójnik na Orawie – Białoń. CHARAKTERYSTYCZNE DZWONNICZKI, stojące na uboczach, pełniące niegdyś ważną rolę w społeczności wiejskiej: oznajmiały o śmierci, odpędzały złowrogie pioruny a przede wszystkim przywoływały do modlitwy na Anioł Pański.
